Mark Rutte (VVD) was vanochtend als allereerste aan de beurt. Na afloop zei de VVD-voorman dat zijn partij een ‘stabiel meerderheidskabinet’ wil vormen met het CDA en D66. Deze combinatie heeft geen meerderheid in de Tweede of Eerste Kamer, maar Rutte wilde niet ingaan op welke partij een mogelijke vierde partner kan zijn. Wel gaf hij aan dat de focus van een komend kabinet op lastenverlichting voor de middenklasse moet liggen, in combinatie met een belastingherziening, de energietransitie en investeringen in ouderen- en verpleegzorg.
Hierna ging Jesse Klaver van GroenLinks op gesprek bij Schippers. Klaver heeft bij de verkenner aangegeven dat hij het liefst een ‘christelijk progressief’ kabinet ziet. Schippers zou volgens hem alle opties moeten onderzoeken, ook een kabinet zonder de VVD. Belangrijke punten in de kabinetsformatie voor GroenLinks zijn de klimaatdoelstellingen van Parijs en een humaan vluchtelingenbeleid.
Sybrand Buma (CDA) was de volgende fractievoorzitter die op gesprek kwam bij verkenner Schippers. Voorafgaand aan de bijeenkomst zei hij tegen de verzamelde pers op het Binnenhof dat het CDA graag een meerderheidskabinet in beide Kamers ziet. Een links kabinet zonder de VVD, zoals Jesse Klaver daarvoor voorstelde, lijkt hem ‘onlogisch’. Buma stelde juist voor dat de VVD de informateur gaat leveren.
Hierna was Alexander Pechtold (D66) aan de beurt. Hij heeft bij Schippers benadrukt dat de grootste partij en de grootste winnaars van de verkiezingen als eerste moeten proberen samen een kabinet te vormen: VVD, CDA, D66 en GroenLinks. De nieuwe regering moet zich vervolgens richten op klimaat, onderwijs, een humaan vluchtelingenbeleid en vernieuwingen op sociaal-economisch gebied.
PVV-leider Geert Wilders wil graag dat Schippers een coalitie onderzoekt met PVV, VVD, CDA, 50PLUS, SGP en Forum voor Democratie. Ondanks de verschillen zijn er volgens Wilders op belangrijke dossiers – immigratie, zorg, pensioenen, Europa en law & order – ‘in meer of mindere mate raakvlakken’ om een coalitie met deze zes partijen proberen te vormen.
Na de middagpauze was Emile Roemer (SP) te gast bij verkenner Schippers. Hij wil een centrum-links kabinet vormen met de SP, CDA, D66, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie. Eventueel is volgens Roemer de Partij voor de Dieren ook een mogelijkheid. Roemer zei na afloop dat hij begrijpt dat er eerst een andere coalitie onderzocht zal worden: ‘Ik kan tellen en rekenen en weet ook wel dat het niet de eerste optie is bij een heleboel partijen. Dat er eerst een andere optie wordt onderzocht, lijkt me logisch’.
De PvdA ziet geen rol voor de PvdA in de formatie, aldus PvdA-leider Lodewijk Asscher na zijn gesprek met verkenner Schippers. Een kabinet met VVD, CDA, D66 en GroenLinks lijkt hem het meest logisch. De PvdA zal volgens Asscher ‘alleen als het echt nodig is’ aanschuiven bij de coalitieonderhandelingen, in een later stadium.
Gert-Jan Segers, fractievoorzitter van de ChristenUnie, geeft net als D66 de voorkeur aan een kabinet met de grootste partij en de grootste winnaars. Een mogelijke coalitie met de ChristenUnie is niet uitgesloten volgens Segers, maar de partij heeft ‘een bescheiden positie’. De VVD moet eerst gaan praten met de PVV, CDA, D66 en GroenLinks, aldus de ChristenUnie-voorman.
De fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren, Marianne Thieme, was hierna aan de beurt voor een gesprek met Schippers. Volgens Thieme moet een toekomstig kabinet zich focussen op het behalen van de klimaatdoelstellingen van Parijs. Een ‘klimaatkabinet’ is de enige oplossing hiervoor en zou bijvoorbeeld kunnen bestaan uit de VVD, D66, GroenLinks, ChristenUnie en de Partij voor de Dieren zelf.
Partijleider Henk Krol (50PLUS) heeft als enige lijsttrekker geen voorkeur voor een coalitie uitgesproken. Wel hamerde hij er bij verkenner Schippers op dat een komend kabinet zich over een verlaging van de AOW-leeftijd moet buigen: ‘daar moet serieus naar gekeken worden’.
Kees van der Staaij van de SGP heeft bij verkenner Schippers aangestuurd op de benoeming van een informateur ‘van VVD-huize’. De voorkeur van de SGP-fractie gaat uit naar een centrum-rechtse coalitie die zich focust op het versterken van de christelijke waarden, een hervorming van het belasting- en pensioenstelsel en meer recht doet aan de nationale soevereiniteit bij Europese samenwerking.
DENK-leider Tunahan Kuzu was de volgende fractievoorzitter die bij verkenner Schippers op bezoek kwam. Kuzu sprak daar zijn voorkeur uit voor een ‘christelijk-progressief’ kabinet van CDA, D66, GroenLinks, SP, PvdA en ChristenUnie. Deze coalitie zou zich moeten richten op het bestrijden van discriminatie en racisme, het terugdringen van maatschappelijke ongelijkheid, het onderwijs en de zorg. DENK realiseert zich dat een christelijk-progressief kabinet van bovenstaande zes partijen onwaarschijnlijk lijkt. Daarom wil de partij dat de PvdA zich zo snel mogelijk uitspreekt over de waarschijnlijkheid van de combinatie VVD, D66, CDA en PvdA.
Thierry Baudet van Forum voor Democratie was de laatste fractievoorzitter die in de Stadhouderskamer het gesprek aanging met verkenner Schippers. In dit gesprek heeft hij zijn voorkeur uitgesproken voor een coalitie met VVD, PVV, CDA, SGP en FvD. Deze nieuwe regering zou met name een streng immigratiebeleid moeten voeren, zo vindt Forum voor Democratie. Ook heeft Baudet bij haar aangedrongen op een ‘zakenkabinet’ dat niet gevormd wordt op basis van politieke kleur of ervaring.
