Home

Op 15, 16 en 17 maart waren de Tweede Kamerverkiezingen. De exitpolls geven de voorlopige uitslag, maar er kan nog het een en ander veranderen. Het is duidelijk dat de VVD de grootste partij is geworden en D66 is als tweede uit de bus gekomen. De Kiesraad stelt de officiële uitslag vast in een openbare zitting op 26 maart 2021 om 12.00 uur. De voorlopige uitslag is als volgt:

Maandag was de eerste dag waarop een aantal stembureaus open waren. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bezoekt verschillende stembureaus door het land om te kijken hoe het gaat met de verkiezingen. Maandag was ze bij een stembureau in Alkmaar. Op dit stembureau in het stadhuis sprak de minister met burgemeester Emile Roemer, stembureauleden en het verkiezingsteam van Alkmaar.

Dit bezoek was onderdeel van de landelijke campagne, Elke Stem Telt. Deze campagne informeert kiezers over de verkiezingen en hoe deze in tijden van de coronacrisis veilig zullen verlopen.

Tijdens haar bezoek aan Alkmaar werd voornamelijk gesproken over het vervroegd stemmen. Op maandag waren er 10 stembureaus open waar gestemd kon worden, hetzelfde geldt voor dinsdag. Woensdag zijn er bijna 70 stembureaus open. Dit is het geval in de meeste steden, op de dagen waar vervroegd gestemd kan worden zijn er minder stembureaus open dan op 17 maart.

Tijdens het gesprek met Emile Roemer en de stembureauleden gaf de minister aan dat iedereen in Alkmaar hard had gewerkt om voor veilige verkiezingen te zorgen. Het vervroegd stemmen is goed geregeld. “Dat verdient een groot compliment, aan alle mensen van de gemeente, de stembureauleden en vrijwilligers die zich hiervoor inzetten.” Burgemeester Roemer voegde er nog aan toe dat hij trots is op zijn stad. Ook hij benadrukte dat het stemmen veilig kan verlopen.

Gisteren werd bekend dat rond de 8 procent van de briefstemmen waarschijnlijk ongeldig is. 70-plussers konden op deze manier stemmen in verband met de coronacrisis. Het is de bedoeling dat het stembiljet in een aparte envelop wordt gedaan. Deze envelop en de stempluspas moeten samen in de retourenvelop worden gedaan en kunnen dan worden opgestuurd.

In een brief aan de Tweede Kamer liet minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties weten dat veel gemeenten denken dat de stempas bij het stembiljet in de envelop zit. Na deze melding liet de minister weten dat ze advies heeft gevraagd bij de Raad van State en de Kiesraad om dit probleem op te lossen. De minister heeft de Kiesraad gevraagd om een spoedadvies over de de vooropening van de enveloppen van het briefstemmen.

Het advies van de Kiesraad was als volgt; “op basis van de Tijdelijke wet verkiezingen COVID-19 gerechtvaardigd is dat briefstembureaus in dat geval de briefstembiljet-envelop openen om te kijken of daar zowel een briefstembiljet als een stempluspas in zit. Is de stempluspas geldig, dan kan het opgevouwen briefstembiljet zonder dat deze wordt ingezien in de stembus worden gedaan. Het stembiljet zelf wordt pas bij het tellen van de stemmen bekeken.”

In haar brief aan de Tweede Kamer liet Ollongren weten dat ze het toelaat dat de enveloppen met het stembiljet eerst geopend worden om te controleren of er een stempluspas inzit. Na controle op de geldigheid van deze stempas gaat het stembiljet in de stembus. De minister benadrukt dat de stembureauleden het biljet nog niet mogen openen op dat moment. Pas als de stemmen worden geteld worden de biljetten opgevouwen. Op deze manier blijft het stemgeheim gewaarborgd volgens de minister, de Kiesraad en de Raad van State.

De minster voegt er in haar brief aan toe dat de gemeenten vandaag worden geïnformeerd over de nieuwe werkwijze zodat ze dit uiterlijk woensdag kunnen toepassen.

De Tweede Kamerverkiezingen zijn begonnen. Maandag 15 maart waren de eerste stembureaus om 7.30 uur geopend. Op maandag en dinsdag 16 maart is er in elke gemeente minstens één stembureau open waar kwetsbare mensen veilig kunnen stemmen zonder dat het te druk wordt bij de stembureaus. Op woensdag zijn de “echte” verkiezingen en zijn de meeste stembureaus open van 7.30 uur tot 21.00.

Vanwege de coronacrisis zijn er dit jaar extra mogelijkheden om te stemmen, zo kunnen 70-plussers ook per brief stemmen. Verder zijn er ook extra maatregelen getroffen bij de verschillende stembureaus. Alles wordt regelmatig schoongemaakt en in sommige gemeenten krijgt iedereen een rood potlood mee naar huis. Verder zijn er ook open lucht locaties en andere bijzondere locaties waar kiezers hun stem kunnen uitbrengen. Op deze manier hoopt het Ministerie van BZK dat de verkiezingen veilig verlopen.

De Volkskrant meldt dat de opkomst gisteren niet groot was. Verschillende gemeenten werken met een stem-app om de opkomst te meten. In steden als Den Haag, Utrecht en Groningen lag het opkomst percentage rond de 2 procent. In Amersfoort en Nijmegen lag de opkomst iets hoger, namelijk rond de drie procent. Ook op verschillende stations waar gestemd kon worden was het niet druk. Aan het eind van de dag was de opkomst iets hoger, tussen de 5 en 8 procent.

Kiezers hebben nog twee dagen de tijd om te stemmen. Waar het de eerste dag bij stembureaus nog relatief rustig was, werd er al wel veel gestemd per post.

De Kiesraad heeft sinds het begin van dit jaar een nieuwe voorzitter: Wim Kuiken. Volgens hem is de Kiesraad een belangrijk orgaan in onze democratie en het gaat Kuiken zijn taak worden om de Kiesraad te veranderen in een ‘verkiezingsautoriteit.’ Kuiken is van mening dat het verkiezingsproces de kern van de democratie is en hij is blij daar een bijdrage aan te kunnen leveren. De Kiesraad krijgt meer bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Het moet een orgaan worden die zich “gezaghebbend en onafhankelijk ontfermt over de verbetering van de kwaliteit van de verkiezingen in ons land.”

Kuiken begint in een spannende periode. Deze week zijn de Tweede Kamerverkiezingen en die vinden plaats onder bijzondere omstandigheden, te midden van een pandemie. Er is hard gewerkt door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, andere organisaties en gemeenten om de verkiezingen door te laten gaan en ze op een veilige en betrouwbare manier te laten plaatsvinden. De periode voor de verkiezingen is volgens Kuiken de mooiste en drukste periode van het jaar voor de Kiesraad. De Kiesraad is namelijk het centraal stembureau en heeft daarom een belangrijke rol in de kandidaatstelling voor de verkiezingen en de vaststelling van de uitslag erna. Kuiken wil met de Kiesraad werken aan een “solide vaststelling van de verkiezingsuitslagen.”

De Kiesraad bestaat uit zeven leden, een voorzitter en een professioneel ondersteunend bureau. Het ministerie van BZK is verantwoordelijk voor de Kieswet en het verloop van de verkiezingen. De Kiesraad is niet alleen het centrale stembureau bij de verschillende verkiezingen, maar ook een adviesorgaan en informatiecentrum over het kiesrecht en verkiezingen in het algemeen.